Πνευμονία: Πώς εκδηλώνεται, πού οφείλεται και πώς αντιμετωπίζεται

Η πνευμονία ήρθε τα τελευταία χρόνια με δραματικό τρόπο στην επικαιρότητα ως μία από τις σοβαρές συνέπειες της λοίμωξης Covid-19. Πάντα όμως απασχολούσε την ιατρική κοινότητα και αποτελούσε μια σοβαρή παθολογική κατάσταση που έχριζε άμεσης αντιμετώπισης, ώστε η θεραπεία να είναι αποτελεσματική. Τι είναι όμως η πνευμονία, πώς εκδηλώνεται και πώς μπορεί να θεραπευτεί;

Πρόκειται για μια λοίμωξη του πνευμονικού παρεγχύματος, η οποία εμφανίζεται στους πνευμονικούς λοβούς στον έναν ή και στους δύο πνεύμονες. Κατά την εμφάνισή της επιμολύνεται το πνευμονικό παρέγχυμα από διάφορους παθογόνους παράγοντες, με συνέπεια την εκδήλωση μιας σειράς συμπτωμάτων.

Συμπτώματα, παράγοντες κινδύνου και τύποι πνευμονίας

Τα βασικότερα συμπτώματα είναι ο υψηλός πυρετός, η δύσπνοια, ο παραγωγικός βήχας, τα ρίγη, η κακουχία, η έντονη εφίδρωση, οι μυαλγίες, οι αρθραλγίες, η γενικότερη κακουχία, η απώλεια όρεξης, η υπερβολική κόπωση, ο πόνος στο στήθος που μπορεί να επιδεινωθεί με τον βήχα ή τη βαθιά αναπνοή, ενώ λιγότερο συνήθη συμπτώματα είναι οι εμετοί, το κοιλιακό άλγος, οι διάρροιες, η αιμόπτυση και η σύγχυση σε μεγαλύτερης ηλικίας  άτομα.

Η σοβαρότητα της πνευμονίας ποικίλει. Έτσι, μπορεί να εμφανιστεί ως μια ήπια πάθηση, που περνά με μια αγωγή στο σπίτι, αλλά και ως μια σοβαρή νόσος που μπορεί να εμφανίσει επιπλοκές, να χρειαστεί νοσηλεία και να καταλήξει να είναι απειλητική για τη ζωή του ασθενούς.

Ανάλογα με τον τόπο της εκδήλωσης της πνευμονίας η νόσος διακρίνεται σε πνευμονία της κοινότητας και ενδονοσοκομειακή πνευμονία.

Η πνευμονία της κοινότητας είναι η πιο συνήθης και οφείλεται σε μικρόβια, με πιο κοινά τον πνευμονοκιόκοκκο, τον στρεπτόκοκκο και τον σταφυλόκοκκο, σε ιούς, όπως της ανεμοβλογιάς, του έρπητα ζωστήρα και της ιλαράς, στον ιό της γρίπης και σε πιο σπάνιες περιπτώσεις σε μύκητες.

Η νοσοκομειακή πνευμονία συνήθως εκδηλώνεται όσο ο ασθενής βρίσκεται σε μονάδες υγείας για νοσηλεία 48 έως 72 ώρες από την εισαγωγή του. Είναι δε στις περισσότερες περιπτώσεις πιο βαριάς μορφής εξαιτίας του συνδυασμού της ανθεκτικότητας των μικροβίων του ενδονοσοκομειακού περιβάλλοντος στις αντιβιώσεις και του αδύναμου ανοσοποιητικού του ασθενούς, ο οποίος βρίσκεται σε μια δομή υγείας για μια άλλη ασθένεια.

Η πνευμονία διακρίνεται επίσης σε τυπική και άτυπη. Η μεν πρώτη προκαλείται από βακτήρια, η δε δεύτερη από άλλα παθογόνα αίτια, όπως οι ιοί, τα μυκοπλάσματα και οι μύκητες.

Πιο ευάλωτα άτομα στην εκδήλωση πνευμονίας είναι αυτά ηλικιών άνω των 65 ετών ή που πάσχουν από υποκείμενα νοσήματα, όπως η χρόνια πνευμονοπάθεια, ο σακχαρώδης διαβήτης και οι νεοπλασίες, ενώ από τη νόσο κινδυνεύουν επίσης τα νεογνά και τα μικρά παιδιά.

Η πνευμονία μπορεί να μεταδοθεί αεορογενώς με εισπνοή σταγονιδίων, μέσω συγχρωτισμού σε κλειστούς χώρους με πολλά άτομα, αλλά και από μολυσμένες επιφάνειες. Σε κάθε περίπτωση μια ιογενής πνευμονία μεταδίδεται ευκολότερα από ότι μια μικροβιακή.

Η νόσος μπορεί να συνοδευθεί και από σοβαρές επιπλοκές, που ενδέχεται να αποδειχθούν ακόμα και θανατηφόρες, όπως το πνευμονικό απόστημα, η οξεία αναπνευστική δυσχέρεια, η πλευρίτιδα, η σηψαιμία και η μυοκαρδίτιδα.

Πρόληψη, διάγνωση και θεραπεία

Η πνευμονία μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να προληφθεί, ανάλογα με το αίτιο που την προκαλεί. Έτσι, το εμβόλιο για τον πνευμονιόκοκκο, αλλά και ο αντιγριπικός εμβολιασμός είναι πολύτιμα μέσα για τη θωράκιση σε έναν βαθμό του οργανισμού έναντι της λοίμωξης. Στόχος και των δύο εμβολίων είναι να περιορίσουν το ενδεχόμενο της νόσησης, αλλά και στην περίπτωση που νοσήσει κάποιος να ελαχιστοποιήσουν τις επιπλοκές. Επίσης, η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής, η ενίσχυση του ανοσοποιητικού και ο έλεγχος τυχόν υποκείμενων νοσημάτων είναι σύμμαχοι απέναντι στη νόσο.

Για τη διάγνωση της πνευμονίας θα χρειαστεί αρχικά κλινική εξέταση, εργαστηριακές εξετάσεις – για λευκοκυττάρωση και δείκτες φλεγμονής- και στη συνέχεια ακτινογραφία θώρακος, η οποία συμπληρώνεται συνήθως από αξονική τομογραφία. Ενίοτε μπορεί να χρειαστεί να ληφθεί και φαρυγγικό επίχρισμα, ώστε να βρεθεί το μικροβιακό αίτιο  που προκάλεσε την πνευμονία.

Η θεραπεία της πνευμονίας συνίσταται κατά κύριο λόγο στη χορήγηση αντιβίωσης, ενώ η διάρκεια και η έντασή της εξαρτώνται από το αίτιο που την προκάλεσε. Όσο νωρίτερα αντιμετωπιστεί μια πνευμονία τόσο αποτελεσματικότερη είναι η θεραπεία της. Μια καθυστέρηση στην αγωγή μπορεί να έχει δυσάρεστα αποτελέσματα. 

Αν τα μικρόβια είναι ανθεκτικά, μπορεί να χρειαστεί ακόμα και θεραπεία μηνών με αντιβιοτικά. Στις περισσότερες περιπτώσεις πάντως και όταν η πνευμονία είναι βακτηριακή, η αγωγή δεν διαρκεί για πάνω από 15 ημέρες. Στις ιογενείς πνευμονίες δεν υπάρχουν ειδικές θεραπείες και συνήθως βελτιώνονται μόνες τους, με ξεκούραση, καλή διατροφή και γενικότερα ενίσχυση του ανοσοποιητικού. Μην αδιαφορήσετε απέναντι στα συμπτώματα της πνευμονίας, θεωρώντας ότι είναι ένα κοινό κρυολόγημα. Για οποιαδήποτε απορία απευθυνθείτε στην κλινική μας, ώστε να σας κατευθύνουμε στα επόμενα βήματά σας.