Καρκίνος του προστάτη: Συμπτώματα και τρόποι αντιμετώπισης

Ο προστάτης είναι ένας αδένας του αναπαραγωγικού συστήματος του άντρα ο οποίος μαζί με τις σπερματοδόχες κύστεις παράγει υγρό και ουσίες του σπέρματος. Ο υγιής προστάτης έχει το μέγεθος καρυδιού βρίσκεται κάτω από τον αυχένα της κύστης, πίσω από την ηβική σύμφυση και έμπροσθεν από το ορθό. Μέσα από αυτόν περνά το πρώτο τμήμα της ουρήθρας.

Καρκίνος Προστάτη

Ο καρκίνος του προστάτη αποτελεί τη συχνότερη κακοήθεια του ουροποιητικού στον άνδρα και τη δεύτερη σε συχνότητα αιτία θανάτου. Οι πιθανότητες ανάπτυξης καρκίνου κατά τη διάρκεια της ζωής των ανδρών είναι ένας στους πέντε άντρες. Έχει βραδεία εξέλιξη, με επέκταση πέραν της κάψας του προστάτη στο περιπροστατικό λίπος, τη σπερματοδόχο κύστη, στην ουρήθρα και την ουροδόχο κύστη, στους λεμφαδένες ή σε απομακρυσμένα όργανα π.χ. πνεύμονες ήπαρ και λοιπά. Δεν γνωρίζουμε την αιτία του καρκίνου, πιθανώς σχετίζεται με αλλαγές στο γενετικό υλικό των κυττάρων μας δηλαδή DNA. Οι αλλαγές του DNA μπορούν να περάσουν οικογενειακώς και συνδέονται στενά με περιβαλλοντικούς παράγοντες ή τον τρόπο ζωής. Ο όγκος του προστάτη μπορεί να αναπτύσσεται αργά και να μην προκαλέσει ποτέ συμπτώματα, άλλες φορές αναπτύσσονται γρήγορα, ιδίως σε νεότερα άτομα και προκαλούν μεταστάσεις σε άλλα σημεία του σώματος και άλλοι αναπτύσσονται με ενδιάμεσο ρυθμό.

Όσον αφορά τα συμπτώματα μπορεί να είναι ασυμπτωματικός, μπορεί να διηθήσει την κύστη, οπότε έχουμε δυσουρία επιτακτική ούρηση, συχνουρία, συμπτώματα απόφραξης της ουρήθρας, γαστρεντερικές διαταραχές σε περίπτωση ηπατικών μεταστάσεων, πόνοι μέσης, λεκάνης, αυχένα και αυτόματα κατάγματα σε οστικές μεταστάσεις. Παράγοντες κινδύνου είναι η ηλικία, κληρονομικότητα, τρόπος ζωής και διατροφή. Το κόκκινο κρέας θεωρείται ένοχο όπως το βοδινό, χοιρινό, αρνίσιο, επεξεργασμένα κρέατα και γενικά τροφές με υψηλά λιπαρά. Βοηθά η αυξημένη λήψη φυτικών τροφών φρούτων, λαχανικών, ντομάτα και ιδίως ψημένη και δημητριακών ολικής αλέσεως. Δεν υπάρχουν βιταμίνες ή άλλα υποκατάστατα που να μειώνουν τον κίνδυνο του καρκίνου του προστάτη. Ότι βοηθά στην καλή υγεία για την καρδιά, βοηθάει και για τον προστάτη. Ο καρκίνος του προστάτη δεν μπορεί να προληφθεί, επειδή η ακριβής αιτία δεν είναι γνωστή.

Για την διάγνωση απαιτούνται ιστορικό, δακτυλική εξέταση, ειδικό προστατικό αντιγόνο (PSA), υπέρηχος και βιοψία. Με τη δακτυλική εξέταση μέσω του ορθού διαπιστώνουμε μέγεθος συμμετρία των δύο λοβών, σύσταση, αν υπάρχει σκληρία ή όχι. Αυτή υποδηλώνει ή φλεγμονή ή όγκο προστάτη.

Ο καρκινικός δείκτης του προστάτη είναι τo PSA αυξημένες τιμές του οποίου σχετίζονται με μεγαλύτερη πιθανότητα καρκίνου. Αυξημένη τιμή PSA δεν σημαίνει αναγκαστικά ύπαρξη καρκίνου. Και στις φλεγμονές έχουμε αυξημένη τιμή ενδεχομένως. Δεν υπάρχει σαφής διαχωριστική τιμή PSA για τη διάγνωση του καρκίνου. Καμιά εξέταση δεν έχει 100% διαγνωστική αξία. Αυξημένα και ύποπτα αποτελέσματα δεν σημαίνει ότι υπάρχει καρκίνος και κανονικές τιμές δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει καρκίνος.

Μετά από θετική βιοψία ακολουθούν δύο εξετάσεις για σταδιοποίηση της νόσου η οποία καθορίζει και την επιλογή της θεραπείας. Αξονική τομογραφία άνω και κάτω κοιλίας και σπινθηρογράφημα οστών ολοκλήρου σώματος θα μας δείξουν αν η νόσος είναι εντοπισμένη στο προστάτη ή όχι. Γενικά υπάρχει ο κανόνας, τοπική νόσος τοπική θεραπεία, συστηματική νόσος, δηλαδή με ύπαρξη μεταστάσεων, συστηματική θεραπεία. Όταν οι εξετάσεις δείχνουν ότι η νόσος είναι περιορισμένη εντός του προστάτη η θεραπεία πρώτης επιλογής είναι η ριζική προστατεκτομή, ήτοι αφαίρεση του προστάτη με την κάψα μαζί και αναστόμωση της κύστης με την ουρήθρα. Σε ασθενείς που για άλλους λόγους υγείας δεν δύνανται να χειρουργηθούν, ακολουθεί συμπληρωματική θεραπεία με ακτινοβολία ως επίσης και ορμονοθεραπεία, με στόχο την ελάττωση της τεστοστερόνης του αίματος. Η τεστοστερόνη, ανδρική ορμόνη, ευνοεί την ανάπτυξη του όγκου, για αυτό και παλαιοτέρα διενεργείτο η λεγόμενη υποκάψια ορχεκτομή, επειδή παράγεται εντός των όρχεων. Αυτό είχε αρνητικές ψυχολογικές επιπτώσεις, όμως σήμερα πλέον γίνεται χημική ορχεκτομή, αναστέλλεται η παραγωγή της τεστοστερόνης με ορμονοθεραπεία (LHRH – ανάλογα) και σε συνδυασμό με τα αντιανδρογόνα τα οποία δεσμεύουν τους υποδοχείς της τεστοστερόνης στα κύτταρα του προστάτη, επιτυγχάνεται ο πλήρης ανδρογονικός αποκλεισμός, με αποτέλεσμα την εξόντωση των καρκινικών κυττάρων.

Μετεγχειρητικά οι βασικές παρενέργειες αυτής της επέμβασης, είναι η ακράτεια ουρών και η σεξουαλική ανεπάρκεια, η οποία ποικίλει από ασθενή σε ασθενή. Αυτό συμβαίνει διότι μαζί με τη κάψα, ανάλογα και με τη ριζικότητα της επέμβασης σε τοπική διήθηση του όγκου ή μη, δεν προστατεύονται τα νεύρα που είναι υπεύθυνα για την εγκράτεια και τη στύση. Η ακράτεια ούρων είναι συνήθως παροδική, η δε στύση μπορεί να έχει μια βελτίωση μέχρι το πρώτο μετεγχειρητικό έτος, διαφορετικά υπάρχουν φάρμακα που μπορούν να βοηθήσουν.

Η ριζική προστατεκτομή μπορεί να διενεργηθεί με τομή υπερηβικά, λαπαροσκοπικά, ή ρομποτικά υποβοηθουμένη. Τα βασικά πλεονεκτήματα της ρομποτικής και λαπαροσκοπικής προσπέλασης είναι η μικρή απώλεια αίματος και η γρηγορότερη ανάρρωση. Όσον αφορά τις παρενέργειες, ακράτειας και διαταραχές της στύσης, εξαρτάται από τον χειρουργό και την εμπειρία που έχει με την εκάστοτε χειρουργική προσπέλαση.

Στην Euromedica Γενική Κλινική Δωδεκανήσου, ο διαρκής εκσυγχρονισμός του ιατρικού εξοπλισμού με μηχανήματα τεχνολογίας αιχμής, δίνει τη δυνατότητα πραγματοποίησης όλης της γκάμας των χειρουργικών επεμβάσεων προστάτη, παρέχοντας υψηλού επιπέδου υπηρεσίες, με αποτελεσματικότητα και ασφάλεια. Πραγματοποιούνται επίσης όλες οι απαραίτητες διαγνωστικές εξετάσεις και με χρήση παραπεμπτικού ΕΟΠΥΥ.

Γράφει ο ουρολόγος – χειρουργός Δρ. Αναστάσιος Πέτας, με αφορμή την πανευρωπαϊκή ημέρα κατά του καρκίνου του προστάτη.